Mụn bọc (Acne conglobata) là một dạng mụn trứng cá ít phổ biến, tuy nhiên mức độ nghiêm trọng của nó vượt trội so với các loại mụn thông thường. Những túi mủ hình thành sâu bên dưới bề mặt da có khả năng liên kết lại với nhau, dẫn đến sẹo hoặc biến dạng khuôn mặt nếu không được can thiệp điều trị một cách thích hợp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mụn bọc.
Mụn bọc là gì?
Mụn bọc hay còn được biết đến là mụn mủ, khác biệt so với các loại mụn thông thường bởi nguồn gốc từ phản ứng viêm nhiễm trên da. Sự hình thành của mụn bắt nguồn từ việc tắc nghẽn lỗ chân lông do sự tích tụ của bã nhờn, cặn trang điểm và bụi bẩn. Điều này tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn Propionibacterium acnes sinh sôi, tấn công da và gây ra mụn bọc.
Mụn bọc nằm sâu dưới da thường bị nhầm lẫn với mụn trứng cá thông thường. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng của mụn bọc cao hơn do tình trạng viêm nhiễm nặng tại khu vực lỗ chân lông, tạo thành các ổ vi khuẩn ở tầng sâu của da. Biểu hiện của mụn bọc là các nốt sưng tấy màu đỏ, vùng da xung quanh nốt mụn thường cứng, bên trong nhân mụn chứa dịch màu vàng hoặc trắng (mủ). Mụn bọc rất dễ bị tổn thương. Việc chạm tay hoặc nặn mụn không đúng cách có thể làm vỡ mụn, dẫn đến viêm nhiễm lan sang các vùng da xung quanh. Hơn nữa, việc chạm vào mụn thường gây cảm giác đau nhức, và nếu mụn vỡ, nguy cơ để lại sẹo thâm kéo dài là rất cao.
Nguyên nhân gây mụn bọc rất phức tạp
Trong số các loại mụn, mụn bọc được xem là khó điều trị và loại bỏ hoàn toàn nhất, một phần do căn nguyên gây bệnh phức tạp và khó triệt tiêu dứt điểm. Dưới đây là một số yếu tố dẫn đến sự hình thành mụn bọc:
Suy giảm chức năng hệ bài tiết
Gan và thận đóng vai trò then chốt trong hệ thống bài tiết của cơ thể. Khi hiệu suất hoạt động của hai cơ quan này suy giảm, các chất độc hại sẽ tích tụ, và làn da là một trong những khu vực chịu tác động trực tiếp. Sự rối loạn chức năng bài tiết kích thích tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, khiến da tiết nhiều dầu hơn, từ đó dễ dàng thu hút bụi bẩn và tế bào chết, tạo tiền đề cho mụn hình thành. Nếu kết hợp với việc chăm sóc da không đúng cách, mụn bọc sẽ dễ dàng xuất hiện ở các vị trí như mũi, má hoặc cằm.
Chế độ ăn uống và lối sống không khoa học
Không chỉ tinh thần, mà sức khỏe thể chất cũng chịu ảnh hưởng tiêu cực khi chức năng gan và thận suy yếu, gây xáo trộn hoạt động của các cơ quan khác. Các thói quen xấu như thức khuya, thiếu nghỉ ngơi, tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh, làm việc quá sức… đều tác động xấu đến hệ nội tiết, thậm chí gây tổn thương gan. Mụn bọc chỉ là một trong số những hậu quả có thể gặp phải.
Yếu tố di truyền
Ở một số người, mụn bọc rất khó chữa trị và kéo dài dai dẳng do yếu tố di truyền. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác gen nào liên quan đến tình trạng này. Nếu mụn bọc xuất phát từ nguyên nhân di truyền, việc điều trị triệt để là rất khó, nhưng tình trạng này thường sẽ tự thuyên giảm theo thời gian và không tồn tại vĩnh viễn. Việc chăm sóc da và sức khỏe tốt có thể giúp cải thiện phần nào tình hình.
Như vậy, các yếu tố gây mụn bọc đều khá phức tạp và khó loại bỏ hoàn toàn, nhưng việc cải thiện dần dần là cần thiết để kiểm soát tình trạng mụn.
Mụn bọc tiến triển như thế nào?
Mụn bọc thường tồn tại trên da lâu hơn so với các dạng mụn khác, và quá trình hình thành, phát triển của nó thường trải qua 3 thời kỳ chính:
Thời kỳ đầu
Mụn trứng cá xuất hiện do sự tích tụ của bụi bẩn và bã nhờn gây tắc nghẽn lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm nhiễm, biến đổi thành mụn bọc mủ. Phần lớn mụn ở giai đoạn này có kích thước nhỏ và chưa biểu hiện rõ rệt.
Thời kỳ viêm nhiễm
Đến giai đoạn này, phản ứng viêm đã diễn ra mạnh mẽ, làm cho mụn sưng to, đồng thời bên trong hình thành dịch mủ màu vàng hoặc trắng. Lượng mủ này có thể nằm sâu bên dưới da và khó nhìn thấy, nhưng gây cảm giác đau nhức, đặc biệt là khi tiếp xúc với mụn. Mụn bọc trong giai đoạn này tuyệt đối không nên chạm tay vào hoặc tự ý xử lý, vì có thể làm mụn bị chai cứng, dễ để lại vết thâm và sẹo khó phục hồi.
Thời kỳ hồi phục
Đây là giai đoạn mụn đã chín muồi, dịch mủ được đẩy lên bề mặt da và có khả năng tự vỡ. Khi mụn vỡ, không chỉ mủ mà cả máu cũng có thể thoát ra. Sau khi các chất này được loại bỏ hoàn toàn, da sẽ dần phục hồi. Tuy nhiên, vết thâm do mụn để lại thường kéo dài, và nếu không được xử lý đúng cách, mụn bọc có thể để lại sẹo vĩnh viễn.
Mụn bọc có nên nặn không?
Tuyệt đối tránh việc tự ý nặn mụn bọc. Nguyên nhân là do khi sử dụng tay chưa được khử trùng để nặn mụn, vi khuẩn từ tay có thể xâm nhập vào vết thương hở, gây viêm nhiễm cho lỗ chân lông và vùng da xung quanh. Nếu tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng và lan rộng xuống các lớp da sâu hơn, nó có thể hình thành các ổ mủ. Trong trường hợp đó, việc điều trị sẽ trở nên phức tạp hơn và có khả năng để lại sẹo sau quá trình điều trị.
Đối với vấn đề mụn bọc, bạn nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa da liễu khi đã thử áp dụng các phương pháp điều trị tại nhà mà không đạt được kết quả mong muốn. Bên cạnh đó, bạn cũng nên đi khám khi nhận thấy mụn lan rộng xuống các tầng da sâu; mụn bọc xuất hiện đồng thời với các triệu chứng như đau khớp, buồn nôn, sốt hoặc tiêu chảy.
Phương pháp điều trị mụn bọc sưng đỏ khó chịu
Điều trị bằng thuốc bôi đơn lẻ
Việc sử dụng riêng lẻ các loại thuốc bôi thường không mang lại hiệu quả tối ưu đối với mụn bọc trứng cá. Do đó, các chuyên gia da liễu khuyến nghị nên kết hợp với thuốc uống để đạt được kết quả điều trị tốt hơn. Một số lựa chọn phổ biến bao gồm: benzoyl peroxide (giúp loại bỏ bã nhờn và tế bào chết), corticosteroid (có tác dụng giảm viêm)…
Điều trị bằng thuốc uống
- Sử dụng kháng sinh dạng uống để kiểm soát mụn.
- Sử dụng các loại thuốc kháng viêm không chứa steroid nhằm giảm sưng tấy.
- Thuốc isotretinoin, thường được kê đơn cho mụn bọc, hoạt động bằng cơ chế ức chế lượng bã nhờn dư thừa trong lỗ chân lông.
- Retinoids bôi ngoài da không đạt hiệu quả tương đương retinoids đường uống. Cần lưu ý rằng, retinoid chống chỉ định cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
- Các loại thuốc khác có thể được sử dụng bao gồm: minocycline, tetracycline hoặc doxycycline. Tuy nhiên, cần tránh kết hợp tetracycline với isotretinoin đường uống vì có thể gây tăng áp lực nội sọ.
- Trong trường hợp không đáp ứng với các loại thuốc kể trên, dapsone hoặc infliximab, hoặc liệu pháp laser carbon dioxide (kết hợp hoặc không kết hợp với isotretinoin) có thể được chỉ định.
- Nếu tình trạng mụn bọc nghiêm trọng không đáp ứng với các phương pháp điều trị đã nêu, liệu pháp chiếu xạ ngoài da có thể được xem xét.
- Phụ nữ bị mụn bọc trứng cá đang sử dụng thuốc ngừa thai hoặc thuốc kháng androgen có thể nhận thấy sự cải thiện tình trạng mụn. Testosterone hoặc một số loại hormone nhất định cũng có thể hỗ trợ trong việc điều trị mụn bọc.
Can thiệp phẫu thuật điều trị sẹo
- Bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật để xử lý sẹo nếu tình trạng sẹo nghiêm trọng; đồng thời chỉ định sử dụng steroid để giảm viêm.
- Kỹ thuật cấy ghép da có thể được áp dụng để điều trị sẹo bằng cách lấy mô từ các vùng da khác trên cơ thể và ghép vào khu vực bị ảnh hưởng.
- Cả hai phương pháp phẫu thuật và cấy ghép da đều góp phần làm giảm sự khó chịu và những lo lắng về mặt thẩm mỹ cho người bệnh.
Mụn bọc sưng đỏ không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn mang đến cảm giác đau nhức, khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc điều trị mụn bọc là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và tuân thủ đúng phương pháp. Điều quan trọng nhất là không tự ý nặn mụn, vì hành động này có thể làm tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến sẹo thâm và sẹo rỗ vĩnh viễn.
Hãy nhớ rằng, mỗi người có một loại da và tình trạng mụn khác nhau, do đó, không có một phương pháp nào phù hợp với tất cả mọi người. Việc tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu là vô cùng quan trọng để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây mụn và được tư vấn phác đồ điều trị phù hợp nhất.
Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc, việc chăm sóc da đúng cách, bao gồm làm sạch da nhẹ nhàng, sử dụng sản phẩm phù hợp, chế độ ăn uống lành mạnh và lối sống khoa học cũng đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát và ngăn ngừa mụn bọc tái phát.
Hy vọng những thông tin trong bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về cách điều trị mụn bọc sưng đỏ. Chúc bạn sớm có làn da khỏe mạnh và tự tin!
